These pages are written in Unicode encoding

Στοιχειοθεσία καὶ σελιδοποίηση ἀραβικῶν ἐντύπων

Περισσότερο καὶ ἀπ᾿ ὅ,τι στὴν Ελλάδα, ὁ Η/Υ ἔβλαψε τρομερὰ τὴν τυπογραφία στὶς ἀραβικὲς χῶρες. Καὶ αὐτὸ γιατὶ ἀπὸ τὴν φύση της ἡ ἀραβικὴ γραφὴ εἶναι πολύπλοκη καὶ χρειάζεται ἐργαλεῖα ποὺ νὰ συνθέτουν χαρακτῆρες ὀριζόντια ἀλλὰ καὶ κάθετα. Σημαντικὴ εἶναι ἡ διαφορὰ ἀνάμεσα στὰ ἀραβικὰ τῆς δακτυλογραφίας (μέσω γραφομηχανῆς) καὶ στὰ τυπογραφικὰ ἀραβικά, εἴτε μὲ παραδοσιακὰ μολυβδένια στοιχεῖα εἴτε μὲ μηχανὲς μονοτυπίας ἢ λινοτυπίας. Ὁ Η/Υ ἀκολούθησε τὸν δρόμο τῆς δακτυλογραφίας, μὲ ἀποτέλεσμα τὴν ἐμφανὴ ἀισθητικὴ πτώχυνση τοῦ ἀραβικοῦ ἐντύπου.

Πιστοὶ στὴν ἀρχή μας, ποὺ εἶναι ἡ διατήρηση τῆς παραδοσιακῆς τυπογραφίας μέσα ἀπὸ τὶς τελευταῖες τεχνολογίες, δημιουργήσαμε συστήματα στοιχειοθεσίας τῶν ἀραβικῶν ὀπτικὰ πανομοιότυπα μὲ τὴν μονοτυπία. Στὴν παρακάτω ἐικόνα βλέπουμε ἕνα παράδειγμα τέτοιας στοιχειοθεσίας: (γιὰ πιὸ πολλὴ λεπτομέρεια δέστε τὸ ἀντίστοιχο ἀρχεῖο PDF Acrobat)

Οἱ γραμματοσειρὲς ἀυτές, ποὺ ἐίναι οἱ ἀυθεντικὲς γραμματοσειρὲς Νάσχι τῆς Monotype, προσφέρουν πολλὲς ἑκατοντάδες ἀισθητικοὺς συνδέσμους.

Πλήρης ἔλεγχος τῆς συμφραστικῆς ἀνάλυσης

Ἀπὸ ὅλα τὰ συστήματα ἀραβικῆς στοιχειοθεσίας, μόνο τὸ σύστημά μας προσφέρει πλήρη ἔλεγχο τῆς συμφραστικῆς ἀνάλυσης. Τί ἐννοῦμε μὲ αὐτό; Ἡ συμφραστικὴ ἀνάλυση εἶναι ἡ διαδικασία μέσω τῆς ὁποίας τὰ ἀραβικὰ γράμματα παίρνουν διάφορες μορφὲς ἀνάλογα μὲ τὴν θέση τους στὴν λέξη καὶ ἀνάλογα μὲ τα προσκείμενά τους άλλα γράμματα. Ἔτσι π.χ. στὴν λέξη τὸ γράμμα qὰφ εἶναι ἀρχικῆς μορφῆς, τὸ σὰντ μεσαίας, τὸ ρὰ τελικῆς, καὶ τὸ hὰ ἀπομεμονωμένης μορφῆς.

Αὐτὸ ποὺ καθιστᾶ πιὸ δύσκολη τὴν συμφραστικὴ ἀνάλυση εἶναι ἡ παρουσία φωνηέντων καὶ ἄλλων διακριτικῶν στοιχείων ποὺ μπαίνουν πάνω ἢ κάτω ἀπὸ τὰ γράμματα. Γιὰ νὰ γίνεται γρήγορα ἡ συμφραστικὴ ἀνάλυση, τὰ διάφορα λειτουργικὰ συστήματα τὴν έχουν ἐνσωματώσει σὲ χαμηλὰ στρώματα ἔτσι ὥστε νὰ εἶναι ἀνεξάρτητη τοῦ ἑκάστοτε λογισμικοῦ. Ἡ ἐνσωμάτωση ὅμως αὐτὴ ἔχει ἕνα δυσάρεστο ἐπακόλουθο: ὁ χρήστης δὲν μπορεὶ πλέον νὰ ἐπέμβει ἀλλάζοντας τοὺς κανόνες της. Ἔτσι π.χ. εἶναι ἀδύνατο νὰ προσθέσει κανεὶς ἕνα πρωτότυπο γράμμα γιατὶ ἀυτὸ θὰ πρέπει ἀναγκαστικὰ νὰ ἀλληλεπιδρᾶ συμφραστικὰ μὲ τὰ ὑπόλοιπα, τὸ ὀποῖο θὰ σήμαινε ἀλλαγὴ τὼν κανόνων συμφραστικῆς ἀνάλυσης (ἐνῶ σὲ κάποια ἄλλη γραφὴ ἡ προσθήκη ἑνὸς γράμματος μπορεῖ νὰ γίνει ἀνὰ πάσα στιγμὴ φθάνει ἀυτὸ τὸ γράμμα νὰ ἔχει σχεδιασθεῖ).

Τ`π σύστημά μας ἐφαρμόζει τὴν συμφραστικὴ ἀνάλυση ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸ ὑποκείμενο λειτουργικὸ σύστημα. Ἀνὰ πάσα στιγμὴ μποροῦμε νὰ ἀλλάξουμε τοὺς κανόνες τὴς συμφραστικὴς ἀνάλυσης, ἐίτε γιὰ νὰ προσθέσουμε γράμματα ἢ διακριτικὰ στοιχεῖα, ἐίτε γιὰ νὰ ἀλλάξουμε τὴν συμπεριφορὰ ἤδη ὑπαρχόντων γραμμάτων. Ἔτσι π.χ. ἦταν πολὺ ἐύκολο νὰ προσθέσουμε νέους χαρακτήρες ὅπως τὸ σὶν μὲ ἄνω καὶ κάτω τριπλὲς τελεῖες ποὺ χρησιμοποιεῖτο στὰ βορειοαφρικανικὰ χειρόγραφα, ἢ τὸ φὰ χωρὶς τελεία ποὺ χρειάζεται γιὰ τὴν ἀναπαραγωγὴ πρωτο-ἀραβικῶν κειμένων χωρὶς τελεῖες.

Βλέπε ἐπίσης ἕνα ἀκόμα παράδειγμα δουλειᾶς μας: στοιχειοθεσία καὶ σελιδοποίηση κριτικῆς ἔκδοσης σχολίων τῶν Κατηγοριῶν τοῦ Ἀριστοτέλη ἀπὸ τὸν Ἀβερρόη.