These pages are written in Unicode encoding

 

Στοιχειοθεσία καὶ σελιδοποίηση ἑλληνικῶν πολυτονικῶν βιβλίων

Εἰδικευμένοι ἀποκλειστικὰ καὶ μόνον στὸ πολυτονικὸ σύστημα (καὶ ἀρνούμενοι νὰ γίνουμε συνένοχοι τοῦ ἐγκλήματος κατὰ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας ποὺ ἀποτελεῖ τὸ «μονοτονικὸ» σύστημα) στοιχειοθετοῦμε καὶ σελιδοποιοῦμε κείμενα τῆς ἀρχαίας, καθαρεύουσας ἢ δημοτικῆς ἀκολουθώντας πιστὰ τὴν παράδοση τῆς μονοτυπίας.

Οἱ γραμματοσειρὲς ποὺ χρησιμοποιοῦμε εἶναι οἱ αὐθεντικὲς γραμματοσειρὲς τῆς μονοτυπίας, προσαρμοσμένες καὶ συχνὰ βελτιωμένες. Ἡ πιὸ κλασσικὴ εἶναι τὰ λεγόμενα «Ἁπλά», ποὺ πρωτοσχεδίασε ὁ Γάλλος σχεδιαστὴς Διδότος:


Προσέξτε ὅτι τὰ πλάγια γράμματα αὐτῆς τῆς γραμματοσειρᾶς δὲν εἶναι ἁπλῶς πλαγιασμένες μορφὲς τὼν ὀρθίων [ὅπως συνηθίζεται στὰ βιβλία κάποιων «συναδέλφων»], ἀλλὰ εἶναι εἰδικὰ σχεδιασμένα. Τὰ πλάγια αὐτὰ ὀνομάζονται  «Λειψίας».

Ἐπίσης πολὺ γνωστὰ εἶναι τὰ λεγόμενα «Ἐλζεβίρ», ἐπίσης γνωστὰ ὡς Times:


Προσέξτε ὅτι δὲν πρόκειται γιὰ τὴν γραμματοσειρὰ New Times Roman τῶν Windows 95, ἀλλὰ γιὰ τὰ αὐθεντικὰ Ἐλζεβὶρ τῆς Μονοτυπίας. Μία ἀπὸ τὶς ἀγαπημένες μας γραμματοσειρὲς εἶναι τὰ λεγόμενα «Ἀττικά», γνωστὰ ἐπίσης σὰν «Νέα» ὴ New Hellenic, ποὺ σχεδιάσθηκαν ἀπὸ τὸν Scholderer τὸ 1927:


Μιὰ ἄλλη γραμματοσειρὰ που χρησιμοποιεῖται πολὺ ἔντονα στὶς βρεττανικὲς ἐκδόσεις, ἀλλὰ συχνὰ καὶ στὴν Ἑλλάδα (για ἀποσπάσματα ἀρχαίων μέσα σὲ νεοελληνικὸ κείμενο) εἶναι ἡ Porson τοῦ Austin (1810), ποὺ στὴν Ἑλλάδα ὀνομάζουμε «Πελασγικά»:


Ἐπίσης χρησιμοποιοῦμε μία μαύρη γραμματοσειρὰ ὀνόματι Greek Sans 486 ἡ ὁποία ταιριάζει ἰδιαίτερα στὶς γαλλικὲς ἐκδόσεις ἀρχαίων ἑλληνικῶν. Μπορεῖ νὰ φανεῖ λίγο ἀσυνήθιστη στὸν μέσο Έλληνα ἀναγνώστη γιατὶ δὲν χρησιμοποιήθηκε έντονα στὸν ἑλληνικὸ χώρο:

Τέλος, γιὰ πιὸ σύγχρονες στοιχειοθεσίες, χρησιμοποιοῦμε τοὺς «μοντέρνους» χαρακτῆρες Τζὶλ Σάνς, ποὺ ἐκτὸς ἀπὸ τὰ πολὺ φροντισμένα πλάγιά τους παρουσιάζουν ἕναν πολὺ καλὸ ἐναρμονισμὸ μὲ τα ἀντίστοιχα λατινικὰ (καὶ κυριλλικά, ποὺ δὲν δείχνουμε ἐδῶ):



Ὅμως, ὅπως τὰ ράσα δὲν κάνουν τὸν παπά, ἔτσι καὶ οἰ γραμματοσειρὲς μόνες τους δὲν κάνουν τὴν καλὴ τυπογραφία. Μετὰ ἀπὸ πολύχρονη μελέτη τῆς ἑλληνικῆς τυπογραφίας, ἀναπτύξαμε πληροφοριακὰ συστήματὰ ποὺ τηροῦν τοὺς κανόνες τῆς στοιχειοθεσίας (στίξη, συλλαβισμός, κλπ.) καὶ σέβονται τοὺς ἄγραφους νόμους αὐτῆς τῆς τέχνης, τόσο στὴ τωρινὴ μορφή της ὅσο καὶ σὲ παλαιότερες μορφές.

Γιὰ παράδειγμα στὸ παρακάτω κείμενο προσέξτε τὰ εἰσαγωγικὰ στὴν ἀρχὴ κάθε ἀράδας. Πρόκειται γιὰ μία τυπογραφικὴ συνήθεια τῆς ἀρχῆς τοῦ 20ου αἰώνα:

Χαρακτηριστικὸ τῆς δουλειᾶς μας εἶναι ἡ μεγάλη προσοχὴ ποὺ δίνουμε στὴ λεπτομέρεια. Ἕνα χαρακτηριστικὸ παράδειγμα εἶναι ἡ περίπτωση τῆς ἀποστρόφου. Ὅπως βλέπουμε στὴν παρακάτω εἰκόνα, ἡ ἑλληνικὴ ἀπόστροφος δὲν εἶναι ἴδια μὲ τὴν λατινικὴ ἀπόστροφο (παρ᾿ ὅλο ποὺ καὶ οἱ δύο ὀνομάζονται «ἀπόστροφοι»):

Βλέπουμε ὅτι ἡ ἑλληνικὴ ἀπόστροφος μοιάζει μὲ ψιλὴ (άλλωστε σὲ ὀρισμένες περιπτώσεις παθῶν φωνηέντων στὰ ἀρχαῖα, ἡ ἀπόστροφος συνοδεύεται ἀπὸ τόνο), ἐνῶ ἡ λατινικὴ ἀπόστροφος μοιάζει μὲ κόμμα. Στὴ πληροφορικὴ ὁ διαχωρισμὸς αὐτὸς θέλει ἰδιαίτερη προσπάθεια γιατὶ γιὰ τὸν Η/Υ κανονικὰ ὑπάρχει μόνο μία ἀπόστροφος (ἡ λατινική).

Ἄλλο ἕνα παράδειγμα ξεχωριστῆς φροντίδας φαίνεται στοὺς παρακάτω στίχους τοῦ Κάλβου:

Ἡ κάθετη κόκκινη γραμμὴ δείχνει ἐμφανῶς ὅτι τὰ πνεύματα καὶ οἱ τόνοι έχουν στοιχειοθετηθεῖ στὸ περιθώριο καὶ ἡ περασιὰ τῆς ἀράδας ἔχει γίνει μὲ βάση τὸ κεφαλαῖο φωνῆεν.